Femicide in Nederland – Juridisch en Sociaal Overzicht

Femicide is de moord op een vrouw omdat ze een vrouw is. Dat is in de volksmond de korte uitleg. Maar de wet kent verschillende kanten, we bekijken het stap voor stap. 

Wat is Femicide?

 

Femicide is de moord op een vrouw omdat ze een vrouw is. Vaak gaat het om:

  • (Ex-)partnergeweld dat escaleert.
  • Eerwraak.
  • Seksueel geweld dat leidt tot moord.

 

Internationaal erkend als extreme vorm van gendergerelateerd geweld.

Toepasbare wetgeving (Nederland en EU-kader)

In Nederland is er (nog) geen aparte strafbaarstelling van femicide, maar de volgende wetten zijn van toepassing. 

Wetboek van Strafrecht (Sr) Artikel Toepassing


-Art. 287 Sr Doodslag Max 15 jaar
-Art. 289 Sr Moord (voorbedachte rade)      Levenslang of max 30 jaar
-Art. 300-303 Sr Mishandeling (evt. met de dood tot gevolg) Tot 15 jaar
-Art. 285 Sr Bedreiging Tot 2 jaar
-Art. 282 Sr Onrechtmatige vrijheidsberoving Tot 12 jaar
-Art. 273f Sr Mensenhandel (incl. seksuele uitbuiting) Tot 12 jaar

Implementatie in de praktijk

De term femicide wordt juridisch niet gebruikt in de rechtszaal.

Maar rechtbanken, OM en politie herkennen het patroon van gendergerelateerd geweld.

In 2022 werd door de Tweede Kamer een motie aangenomen om femicide te registreren als aparte categorie.

Sinds 2023: politie registreert bij doding van een vrouw relatie tot dader.

In 2024: debat over invoering van aparte strafbaarstelling loopt nog.

Internationaal kader:

Istanbul Conventie (Council of Europe): Nederland is partij.

Verplicht lidstaten geweld tegen vrouwen actief te bestrijden, o.a. via preventie, vervolging en bescherming.

“We kunnen haar niet meer redden, we kunnen wel ons verhaal vertellen en andere vrouwen waarschuwen voor femicide.”

stichtingopenmind

Ondersteuning en rechten voor nabestaanden 

📌 Wettelijke rechten:

Als nabestaande van femicide heb je recht op:

  • Juridische bijstand via Slachtofferhulp Nederland.

  • Schadevergoeding via het Schadefonds Geweldsmisdrijven.

  • Spreekrecht tijdens strafzittingen.

  • Begeleiding van minderjarige kinderen via Jeugdzorg of Kinderbescherming.

  • Psychologische ondersteuning via GGZ of gespecialiseerde organisaties.

🤝 Instanties die ondersteuning bieden bij femicide of partnergeweld:

InstantieSpecialisatie

 

Slachtofferhulp Nederland: Juridische en emotionele ondersteuning bij geweldsmisdrijven 

  • Sterk HuisBegeleiding bij huiselijk geweld, eergerelateerd geweld, trauma, en het veilig opvangen van vrouwen/kinderen – met ook nazorg voor nabestaanden
  • Femmes for FreedomPreventie van en hulp bij eerwraak, dwanghuwelijken, partnergeweld
  • Blijf Groep / Veilig Thuis24/7 meldpunt voor onveiligheid thuis, begeleiding bij opvang en bescherming
  • Arosa Rotterdam / Fier Fryslân: Gespecialiseerd in trauma, seksuele uitbuiting, jeugd- en vrouwenopvang
  • Stichting Zijweg: Juridische en sociale hulp voor vrouwen die geweld of stalking meemaken
  • Rouwbegeleiding Nederland: Begeleiding na verlies door geweld (ook voor kinderen)
  • Movisie: Beleidsondersteuning en kenniscentrum over geweld in afhankelijkheidsrelaties
  • Schadefonds Geweldsmisdrijven: Financiële compensatie voor nabestaanden van slachtoffers van ernstig geweld

Stichtingopenmind: 

 

05 AUG – 26 AUG | Arnhem – Audrey Hepburnplein | i.s.m. gemeente Arnhem  - Expositie

 

FEMICIDE – Reizende tentoonstelling

De tentoonstelling FEMICIDE vertelt de verhalen van dertien vrouwen die door hun (ex-)partner zijn vermoord, verteld door hun nabestaanden. Met indringende foto's, persoonlijke getuigenissen en de rijdende vrachtwagenbioscoop met de film Het ligt aan mij, reist deze tentoonstelling door Nederland om bewustzijn te vergroten en het gesprek over femicide op gang te brengen. De tentoonstelling is gemaakt door stichting Open mind en in samenwerking met Hertgers Transport en Lavenderfilms reizen met de vrachtwagenbioscoop door Nederland. 

 

Bekijk: www.linktr.ee/femicide.expositie 

Tour – FEMICIDE Vrachtwagenbioscoop & Filmvertoning

 

Tour – FEMICIDE Vrachtwagenbioscoop & Filmvertoning

De FEMICIDE-vrachtwagenbioscoop, volledig in expositie stijl, vertoont de film Het ligt aan mij en reist door Nederland samen met de tentoonstelling. Zo brengen we verhalen en bewustwording rechtstreeks naar steden en dorpen, en nodigen we mensen uit om het gesprek over femicide en partnergeweld aan te gaan. Deze vrachtwagenbioscoop dag wordt ondersteund door lokale partijen en ons team om de gesprekken te ondersteunen, die zorgen voor verbinding en verbreding van het netwerk rondom de thematiek op lokaal niveau.

 

 

19, 20, 21 SEP – Truckshow Zwolle – i.s.m. Truckshow Zwolle (op 20 september met filmvertoning)

 

In de gaten houden dus!

Wat doet Sterk Huis specifiek?

 

  • Biedt crisisopvang aan vrouwen en kinderen die slachtoffer zijn van (dreigend) geweld.

  • Begeleidt vrouwen in het proces van veiligheid, verwerking en rechtsbescherming.

  • Helpt gezinnen na femicide met:

    • Traumaverwerking

    • Veilige huisvesting

    • Jeugdhulp op maat

    • Permanente nazorg voor rouwende kinderen of partners.

📍 Locatie: Actief in regio Midden-Brabant, maar ook bereikbaar buiten deze regio met doorverwijzing via Veilig Thuis of huisarts.

 

"Het heeft ons leven volledig verwoest, en dat is nog voorzichtig uitgedrukt."

Impact op nabestaanden is maatschappelijk enorm

Voor familieleden is de impact vaak:

Psychisch trauma (verlies, shock, rouw).

Zorg voor achtergebleven kinderen.

Schuldgevoelens of sociale druk.

Moeilijkheden met politie of jeugdzorg als de dader een ouder was.

Gebrek aan erkenning van femicide als uniek motief (vaak wordt het als ‘gewone moord’ behandeld).

Aanvullende hulp voor vrouwen/ouders

 

Stichting Zijweg: voor vrouwen die (ex-)partnergeweld of stalking meemaken

Rouwbegeleiding Nederland: voor gespecialiseerde therapeuten na verlies door geweld

Movisie: kenniscentrum gender, LHBTQ+, sociale veiligheid



Femicide Moord op een vrouw omdat ze vrouw is (gender-based)

 


Strafbaar? Ja, onder doodslag/moord – geen aparte wet

Impact Trauma, kinderen verweesd, juridische rompslomp

Hulp Slachtofferhulp NL, Veilig Thuis, Fier, Arosa

Rechtspositie Spreekrecht, schadevergoeding, rechtsbijstand

Toekomst Mogelijk aparte strafbaarstelling vanaf 2025/2026